Psoriasis is een veel voorkomende, niet besmettelijke chronische aandoening. Bij ongeveer 2-3% van de Westerse bevolking komt dit voor, in Nederland bij naar schatting tussen de 400.000 en 500.000 mensen.
Je herkent psoriasis aan de platte plekken met rode, schilferige huid. Dit wordt ook wel chronische plaque psoriasis genoemd en is de meest voorkomende vorm (90% van de patiënten met psoriasis). Er bestaan echter nog meer vormen van psoriasis.
Psoriasis kan op elke leeftijd ontstaan, maar komt zelden voor bij zuigelingen. Vaak manifesteren de eerste verschijnselen zich tussen de 15 en 25 jaar of tussen de 50 en 60 jaar. Het komt bij mannen en vrouwen even vaak voor. Meestal gaat het met perioden beter of slechter met de huid. Psoriasis is niet besmettelijk of kwaadaardig.
Bij psoriasis zijn er ontstekingen in de huid en is de cyclus van de huidcellen verstoord, waardoor een soort opstapeling van hoorncellen ontstaat.
Het is nog niet helemaal opgehelderd waarom de ziekte ontstaat, maar het immuunsysteem lijkt een rol te spelen. Er is een abnormale immuunreactie ontstaan op de psoriasisplekken. Ook erfelijkheid speelt mee. Ongeveer 40% van de mensen met psoriasis heeft een eerstegraad familielid (zus, broer, kind of ouder ) met psoriasis. Uit genetisch onderzoek is gebleken dat er specifieke locaties zijn op genen (het erfelijk materiaal) die gepaard gaan met een hoger risico op psoriasis. In de platte plekken (plaques) komen bepaalde immuun eiwitten (bijvoorbeeld cytokines IL-12 en IL-23, er zijn nog meer ‘markers’) verhoogd voor.
Sommige factoren kunnen psoriasis uitlokken of verergeren bij mensen die aanleg tot psoriasis hebben. Voorbeelden hiervan zijn stress, infecties, beschadigingen van de huid, medicatie en roken. Er zijn aanwijzingen dat overgewicht (overgewicht verhoogt het risico op ernstige psoriasis, maar psoriasis kent ook een grotere kans op overgewicht, als complicatie van de aandoening) bijdraagt aan een ernstigere vorm van psoriasis. Er lijkt ook een relatie te bestaan tussen psoriasis en alcoholgebruik.
Psoriasis kan zich op verschillende manieren uiten. Soms lijkt het op eczeem. Hieronder noemen we enkele kenmerken van psoriasis. Deze kenmerken hoeven niet allemaal (tegelijk) voor te komen.
Kenmerkend voor psoriasis zijn de scherp begrensde rode, platte plekken (plaques) van minder dan 1 tot meer dan 10 centimeter groot. Deze zijn bedekt met witte/zilverkleurige schilfers die je er makkelijk af kunt krabben. De plekken zitten meestal op het behaarde hoofd, op de ellebogen en knieën, op de rug en op de handen en voeten. Er kunnen maar een paar of juist heel veel kleine plekken zijn, maar het kan ook zo zijn dat de plekken een groot deel van de huid beslaan.
De plekken kunnen heel erg jeuken. Dit komt bij zowel kinderen als volwassenen voor. Een deel van de mensen met psoriasis (50-80%) heeft ook nagelafwijkingen. Het kan gaan om putjes in de nagels, gele vlekken of het loslaten van de uiteinden van de nagel(s).
Er bestaan verschillende vormen van psoriasis. Naast de ‘gewone psoriasis (plaque psoriasis)’ die we hierboven beschrijven bestaan o.a. ook psoriasis inversa (de aandoening zit in de lichaamsplooien), psoriasis guttata (vele kleine psoriasis plekken verspreid op de huid) en artritis psoriatica (naast psoriasis zijn er ook gewrichtsontstekingen, ongeveer 30% van de mensen met psoriasis krijgen dit).
Bij artritis psoriatica zijn er naast psoriasis ook gewrichtsontstekingen. Dit kan pijn, roodheid, stijfheid, warmte en zwelling van het gewricht of meerdere gewrichten geven. Gewrichtsontstekingen ontstaan bij ongeveer 30% van de mensen met psoriasis. Bij een aantal mensen (5%) is het zeer ernstig en kan het leiden tot gewricht vervormingen. Soms treden eerst de gewrichtsontstekingen op en treden pas later de huidafwijkingen en/of nagelafwijkingen op. Artritis psoriatica wordt vaak voorafgegaan door ontstekingen in pezen (tenniselleboog, achillespees). Mensen met psoriasis dienen er alert op te zijn en dienen pijn in pezen of gewrichten direct te melden bij hun dermatoloog.
Psoriasis kan verspreid over het lichaam voorkomen, maar dit hoeft niet. Afhankelijk van waar de psoriasis op het lichaam voorkomt, is de naam soms anders.
Bij psoriasis inversa zijn er scherp begrensde rode plekken met weinig of geen schilfers en verharding van de huid in de liezen, de oksels, op de geslachtsdelen, de navel, rond de anus, onder de borsten, in de knieholten en elleboogholten. Meer dan de helft van deze mensen heeft jeuk.
Mensen met psoriasis in het gezicht hebben vaak al langer psoriasis, is het op jongere leeftijd begonnen en ze hebben vaker nagelafwijkingen en/of gewrichtsklachten. Psoriasis in het gezicht is moeilijk te behandelen en het is vaak een teken van een ernstigere psoriasis. Hierbij zijn scherp begrensde, schilferende en rode platte plekken kenmerkend. Psoriasis kan ook op de haarlijn voorkomen of rond de neus en wenkbrauwen (sebo-psoriasis). Sebo-psoriasis heeft minder schilfers en minder huidverharding. Ook kunnen de oren of oogleden zijn aangedaan. Sommige patiënten krijgen psoriasis in het gezicht na lichttherapie.
Psoriasis guttata is druppelvormige psoriasis, waarbij over het hele lichaam kleine, rode schilferende druppelgrote bultjes of plekjes worden gezien. Ze zijn meestal kleiner dan 1 centimeter en zitten vaak op de romp. Het kan komen door een (streptokokken)infectie en kan plotseling ontstaan.
Psoriasis pustulosa (von Zumbusch) is een zeldzame, ernstige vorm van psoriasis. Er ontstaat acute roodheid met puistjes en schilfering. Je kunt je hier ziek bij voelen met koorts, diarree en in het bloed kan het calcium verlaagd zijn. Het kan voorkomen bij een zwangerschap, acuut stoppen van medicatie (glucocorticoïd) en infectie. Deze aandoening kan levensbedreigend zijn.
Bij mensen met psoriasis komen de volgende aandoeningen vaker voor: hart- en vaatziekten, diabetes mellitus, hoge bloeddruk, maligniteiten, metaboolsyndroom, Inflammatory Bowel Disease (IBD) en infecties.
Medicijnen kunnen psoriasis niet genezen, maar de klachten wel verminderen. Er zijn verschillende manieren om psoriasis te behandelen, bijvoorbeeld met crèmes of zalven, lichttherapie en verschillende soorten tabletten en injecties (biologics).
Sommige behandelingen kunnen worden gecombineerd. Samen met uw arts stelt u de behandeling in die voor uw klachten het beste lijkt. De behandeling wordt individueel bepaald. Hierbij wordt rekening gehouden met de factoren die in de tabel staan. We maken onderscheid in behandeling bij volwassenen en bij kinderen Een aantal therapieën leggen we hieronder uit en psoriasis inversa en psoriasis in het gezicht krijgen nog extra aandacht.
| Psoriasis factoren | Behandeling factoren | Patiënt eigenschappen |
| Soort psoriasis | Effectiviteit behandeling | Leeftijd |
| Ernst | Korte of lange termijn gebruik | Geslacht |
| Uitgebreidheid | Bijwerkingen | Gezondheid |
| Duur | Redenen om medicijnen niet te krijgen (contra-indicaties) | Voorkeur patiënt |
| Op welke plek(ken) zit de psoriasis | Beschikbaarheid van het medicijn | |
| Hoe lang het duurt tot de klachten weggaan | ||
| Voorgaande behandelingen die je hebt gehad | ||
| Medicijn gerelateerde en economische factoren |
Corticosteroïden zijn afgeleid van het bijnierschorshormoon en hebben een ontstekingsremmende werking. Daarnaast beïnvloeden ze de afweerreactie en vaatvernauwing. Er zijn een hoop soorten corticosteroïden, die ook wisselen in het juiste gebruik ervan. Dermatocorticosteroïden zijn corticosteroïden die je gebruikt op de huid, dit wordt regelmatig hormoonzalf genoemd. Afhankelijk van de sterkte van het middel en de duur dat het wordt gebruikt kan de huid waar het op wordt gesmeerd dunner worden. Andere bijwerkingen kunnen zijn: periorale dermatitis (link), striae, verwijde bloedvaatjes, niet wegdrukbare roodheid, bloedingsneiging, lichtere huid, vertraging van het genezingsproces, huidirritatie en droge huid. Dermatocorticosteroïden worden al jaren gebruikt en we hebben er inmiddels al veel ervaring mee. Zo weten we al veel over het risico op bijwerkingen en is het duidelijk hoeveel er veilig kan worden gesmeerd. Dermatocorticosteroïden kunnen worden gecombineerd met calcipotriol (vitamine D3 analoog), lichttherapie of medicatie die je slikt.
Vitamine D3 analogen (alle verschillende vormen van vitamine D₃), zoals calcipotriol en calcitriol, hebben een effect op de vitamine D-receptor. Op deze manier remmen ze ontsteking en de groei van hoorncellen. Een vitamine D3 analoog kan worden gecombineerd met een dermatocorticosteroïd (dit heeft de voorkeur), lichttherapie en medicijnen die je slikt. Bijwerkingen kunnen zijn: branderig gevoel en roodheid, huidirritatie en een te hoog calcium bij teveel gebruik.
Koolteer is een behandeling die niet als eerste gekozen wordt bij chronische plaque type psoriasis (psoriasis met platte schilferende plekken). Het wordt pas bij hardnekkige psoriasis toegepast, wanneer andere behandelingen niet hebben geholpen. Koolteer is gedistilleerd (=door verdamping en condensatie gezuiverd) uit steenkool. Hoe koolteer helpt bij psoriasis is niet duidelijk. Het zou kunnen dat koolteer groei tegengaat en ontstekingsremmend werkt. Koolteer wordt minder vaak gebruikt bij psoriasis, het is een oudere methode. Door koolteer wordt de huid gevoeliger voor licht. Pas op met koolteer, want het kan bruinzwarte vlekken geven op kleding/beddengoed etc. die er niet uitgaan. Koolteer heeft een duidelijke teergeur, wat vaak niet aantrekkelijk wordt gevonden. Het kan ook irritatie van de huid geven. Koolteer mag niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap of bij het geven van borstvoeding.
Calcineurineremmers kunnen als zalf of crème worden gebruikt, Protopic (tacrolimus) en Elidel (pimecrolimus) zijn hier voorbeelden van. Ze hebben invloed op de immuunreactie door bepaalde routes te blokkeren. Het wordt geadviseerd als behandeling van speciale locaties op het lichaam, zoals het gezicht, de lichaamsplooien en rond de geslachtsdelen. Het wordt op andere locaties niet aanbevolen. Het wordt vaak één tot twee keer per dag opgesmeerd totdat de plekken verdwijnen. Het kan in combinatie met hormoonzalf worden gebruikt of als vervanging. Bijwerkingen: branderig gevoel (wordt minder na langer smeren), infecties met bacteriën en virusinfecties komen meer voor. Het gebruik van calcineurineremmers wordt bij zwangerschap en borstvoeding afgeraden. Het wordt ook afgeraden dit te combineren met lichttherapie.
Ditranol is een middel dat celgroei tegengaat en beïnvloedt bepaalde immuun cellen. Ook heeft het invloed op de hoorncellen. Ditranol zalf of crème wordt opgesmeerd en 10-30 minuten op de plekken gelaten en er dan afgespoeld. Er wordt een steeds sterkere ditranol opgesmeerd wanneer dat mogelijk is. Er is ook een mogelijkheid waarbij ditranol niet wordt afgespoeld. Bijwerkingen: roodheid, branderigheid, irritatie, jeuk en paarsbruine verkleuring van de huid. Ditranol wordt aanbevolen bij een ziekenhuisopname of dagbehandeling. Ditranol wordt meestal 4-8 weken gebruikt.
Lichttherapie maakt gebruik van licht, vaak is dit UVA of UVB licht. Het is een goede begin-behandeling van psoriasis met platte schilferende plekken. UVB licht is dan de eerste keuze. Lichttherapie kan in het ziekenhuis worden toegepast, of thuis. Het heeft een effect op het immuunsysteem en remt de ontsteking. Het heeft ook effect op de vaten en de hoorncellen. Lichttherapie wordt volgens een schema toegepast, dit wisselt per therapeut. De behandeling is tijdelijk, in verband met de bijwerkingen. Niet alleen de schade door langdurig lichttherapie is hierbij belangrijk, maar ook gewenning aan de therapie waardoor de werkzaamheid minder is. Het is geadviseerd maximaal twee kuren per jaar te krijgen. Bijwerkingen van lichttherapie kunnen zijn: roodheid, jeuk en donker worden van de huid. Langdurig gebruik kan het risico op huidveroudering en huidkanker verhogen. Er zit een limiet aan deze behandelingen, de gevolgen ervan hebben een stapelingseffect op de huid.
Psoriasis kan ook met medicijnen die je slikt worden behandeld. Deze medicijnen kunnen zijn: methotrexaat, ciclosporine, acitretine, fumaraten en biologics.
Methotrexaat is één van deze medicijnen die je kunt slikken. Dit is voornamelijk een behandeling voor de langere tijd en wordt gegeven als andere behandelingen niet hebben gewerkt. Het wordt één keer per week ingenomen of ingespoten. Het wordt aanbevolen ook foliumzuur hierbij in te nemen. Methotrexaat heeft een effect op het afweersysteem en celvermeerdering. Bijwerkingen kunnen zijn dat het beenmerg wordt onderdrukt of zelden schade aan de lever. Het bloed zal regelmatig worden gecontroleerd. Dit middel mag niet gebruikt worden bij een zwangerschap of kinderswens en bij het geven van borstvoeding. Dit geldt ook voor mannen met een kinderwens. Neem geen melkproducten samen met methotrexaat, dan werkt het minder goed.
Ciclosporine (een calcineurineremmer die als tablet wordt ingenomen) is een ander medicijn voor de behandeling van psoriasis. Het heeft een effect op het afweersysteem. Dit middel werkt snel en kan daardoor op de korte-termijn goed werken. Meestal wordt ciclosporine langdurig gegeven, maar dan is extra controle nodig in verband met de bijwerkingen. Bijwerkingen kunnen zijn: schade aan de nieren, hoge bloeddruk, hoofdpijn, maag-darmklachten, tremor en spierpijn. Borstvoeding geven wordt ontraden bij het gebruik van dit medicijn.
Al tientallen jaren worden retinoïden gebruikt voor de behandeling van psoriasis, zowel om te smeren als om te slikken. Acitretine is een medicijn die je slikt en is de enige van de retinoïden die je slikt die beschikbaar in de meeste Europese landen. Hoe dit medicijn werkt, is niet geheel duidelijk. Het zorgt ervoor dat de celgroei afneemt en het heeft een effect op het afweersysteem. Het werkt ontstekingsremmend. Dit is niet de behandeling van eerste keuze als medicijn die je slikt, wanneer de andere meer gebruikelijke medicijnen die je slikt kan nemen. Bijwerkingen van acitretine kunnen zijn: droge ogen, neus en mond, ontstekingen van de mond (-hoeken) (link naar cheilitis), neusbloeding, dorst, jeuk, niet tegen contactlenzen kunnen, afschilfering van de huid, haarverlies en verandering in bloedwaardes. De leverfunctie en soms andere bloedwaardes moeten worden gecontroleerd. Acitretine mag niet bij zwangerschap, borstvoeding of kinderwens worden ingenomen. In principe worden vrouwen in de vruchtbare leeftijd niet behandeld met acitretine.
Fumaraten zijn ontdekt bij de behandeling van psoriasis. Fumaraten zijn lichaamseigen stoffen die een belangrijke rol spelen in de stofwisseling. Het heeft een effect op de ontstekingsreacties en het afweersysteem. Fumaraten kunnen worden gekozen als eerste keuze behandeling van de medicijnen die je slikt. De dosering van fumaraten wordt langzaam verhoogd, volgens een schema. Na zes weken is een reactie op fumaraten te verwachten. Na 12 weken behandeling zonder effect, wordt de behandeling met fumaraten gestopt. Bijwerkingen kunnen zijn: opvliegers, maag-darmklachten, jeuk, vermoeidheid en nier- en leverfunctiestoornissen. Zeer belangrijk is het volgen van lymfocyten die altijd omlaag zullen gaan bij de toepassing van fumaraten (vandaar ook de langzame opbouw van dit medicijn). Deze mogen niet onder een bepaalde grenswaarde komen. Meestal, bij langdurig gebruik, veren de lymfocyten weer geleidelijk terug. De dermatoloog zal ter controle iedere 3 maanden het bloedbeeld willen controleren. Het mag niet gebruikt worden bij zwangerschap of het geven van borstvoeding. Bij moderne middelen als Skilarence en Psorinovo is geen relatie aangetoond tot problemen bij zwangerschap of borstvoeding.
Psoriasis kan ook worden behandeld met biologics, deze bestaan (deels) uit eiwitten. Biologics worden gebruikt als de gebruikelijke behandelingen niet werken of als er een andere reden is de gebruikelijke behandelingen niet te kiezen. De middelen mogen niet worden gebruikt bij zwangerschap of het geven van borstvoeding. Voorbeelden hiervan zijn: adalimumab, etanercept, infliximab en ustekinumab.
Adalimumab is een effectieve behandeling van plaque psoriasis bij volwassenen. Adalimumab is een kunstmatig gemaakte immuunstof. Het bindt aan Tumornecrosefactor-alfa (TNF-α), dit is een cytokine die een rol speelt in ontstekingsprocessen. Adalimumab blokkeert een bepaalde interactie van TNF-α waardoor ontsteking wordt geremd. Het wordt toegediend door middel van een injectie. Bijwerkingen kunnen zijn: reactie op de plek van de injectie, luchtweginfecties, maag-darmklachten, hoofdpijn, uitslag, spierpijn en onderdrukking van het beenmerg
Etanercept bindt ook aan TNF-α waardoor ontsteking wordt geremd. Het is ook een effectieve behandeling van plaque psoriasis bij volwassenen. Bij kortdurend gebruik wordt etanercept goed verdragen. Mogelijke bijwerkingen: reactie op de plek van injectie, infecties en jeuk.
Infliximab is een antilichaam en bindt ook aan TNF-α. Het wordt per infuus toegediend. Bijwerkingen kunnen zijn: reactie op de infuusplek, infecties, maag-darmklachten, moeite met ademen, duizeligheid en vermoeidheid. Infliximab wordt soms gecombineerd met methotrexaat.
Ustekinumab is een antilichaam die immuunstofjes (cytokines IL-12 en IL-13) blokkeert en zo invloed heeft op het afweersysteem. Ustekinumab heeft dus tegengesteld van bovenstaande middelen, geen werking op TNF-α. Het wordt toegediend met een injectie. Mogelijke bijwerkingen: infecties, hoofdpijn en gewrichtspijn.
Ixekizumab en Secukinumab worden gebruikt bij matige tot ernstige plaque-psoriasis. Secukinumab wordt ook gebruikt bij artritis psoriatica. Deze stoffen laten de ontstekingsactiviteit afnemen door het eiwit IL-17A te blokkeren. Medicatie met deze stoffen zijn sinds 2015 en 2016 verkrijgbaar.
Psoriasis inversa en psoriasis in het gezicht behoeven soms een andere behandeling. Vitamine D₃-analogen (calcitriol en calcipotriol) zijn een effectieve behandeling en zijn eerste keuze samen met dermatocorticosteroïden. Calcitriol geeft minder bijwerkingen van roodheid en irritatie dan calcipotriol.
Meestal wordt een lage sterkte dermatocorticosteroïd geadviseerd en voor korte tijd (2-4 weken) omdat het gevoelige plekken zijn waar het risico op bijwerkingen groter is. Calcineurineremmers kunnen voor langere tijd worden gebruikt. Lichttherapie is ook een optie voor behandeling als het smeren niet goed helpt, zowel voor psoriasis inversa als psoriasis in het gezicht. Ditranol en teerbehandeling zijn behandelingen die kunnen worden overwogen wanneer de eerste behandelingen van keuze niet werken. Medicatie die je slikt kan ook worden overwogen als de gebruikelijke behandeling niet werkt.
Kinderen kunnen een andere behandeling nodig hebben dan volwassenen. De behandeling kies je in overleg met de arts.
Er zijn stappen van behandeling bekend die je het beste kunt doorlopen. Dit is zo bepaald door te kijken hoe effectief behandelingen zijn en wat de bijwerkingen zijn. Onderzoekers en artsen hebben dit voor je uitgezocht. Over het algemeen wordt er vaak eerst gesmeerd en gaat men na een aantal behandelingen pas over op medicijnen die je slikt.
Vitamine D₃ analogen smeer je op je huid. Vitamine D₃ analogen (Calcipotriol en Calcitriol) worden als eerste gekozen als behandeling bij kinderen. Dit komt omdat het effectief is en het milde bijwerkingen geeft. Het heeft een effect op de Vitamine D-receptor en zo wordt ontsteking en celgroei geremd. Bijwerkingen kunnen zijn: branderig gevoel en roodheid, huidirritatie en een te hoog calcium bij teveel gebruik.
Dermatocorticosteroïden (soms hormoonzalf genoemd) zijn voor kinderen ook een goede behandeling. Corticosteroïden zijn afgeleid van het bijnierschorshormoon en hebben een ontstekingsremmende werking. Daarnaast beïnvloeden ze de afweerreactie en vaatvernauwing. Dermatocorticosteroïden en Vitamine D3 en analogen kunnen met elkaar worden gecombineerd.
Ditranol is een optie wanneer behandeling met corticosteroïden of vitamine D3 en analogen niet werkt. Ditranol is een middel dat celgroei tegengaat en beïnvloedt bepaalde immuun cellen. Ook heeft het invloed op de hoorncellen. Ditranol smeer je op je huid. Vaak wordt je een dag in het ziekenhuis opgenomen voor een behandeling met ditranol. De bijwerkingen zijn mild.
Calcineurineremmers hebben invloed op de immuunreactie door bepaalde routes te blokkeren. Tacrolimus is hier een voorbeeld van en kan worden overwogen bij psoriasis in het gelaat dat niet goed reageert op de eerste keuze behandeling of bij psoriasis in de lichaamsplooien.
Lichttherapie werkt goed bij psoriasis met platte schilferende plekken (plaque psoriasis) en psoriasis guttata (druppelvormige plekken). Lichttherapie (UVB fototherapie) mag maar in beperkte mate gebruikt worden bij kinderen. Vooral bij kinderen met een licht huidtype en wanneer ze jonger zijn dan 12 jaar is extra voorzichtigheid nodig. Lichttherapie geeft milde bijwerkingen als het kort wordt toegepast (gemiddeld 12 weken). PUVA lichttherapie is niet geschikt voor kinderen.
Retinoïden kunnen effectief zijn als behandeling van psoriasis (pustulosa) , maar geeft wel vaak bijwerkingen. Acitretine en etretinaat zijn voorbeelden. Acitretine kan worden overwogen als behandeling van psoriasis bij kinderen. Acitretine kan ook helpen bij psoriasis pustulosa of erythrodermatische (=zeer uitgebreide) psoriasis. Hoe dit medicijn werkt, is niet geheel duidelijk. Het zorgt ervoor dat de celgroei afneemt en het heeft een effect op het afweersysteem. Het remt ontsteking. Wanneer je in de puberteit komt, mag dit medicijn niet meer gebruikt worden. Acitretine is een medicijn die je slikt.
Methotrexaat is een medicijn dat je slikt. Het is de eerste keuze wanneer je begint met een medicijn die je slikt bij psoriasis met platte schilferende plekken (plaque psoriasis). Methotrexaat heeft een effect op het afweersysteem en celvermeerdering. Je neemt ook foliumzuur erbij. Bijwerkingen kunnen zijn dat het beenmerg wordt onderdrukt of zelden schade aan de lever. Het bloed zal regelmatig worden gecontroleerd. Neem geen melkproducten samen met methotrexaat, dan werkt het minder goed.
Voor sommige kinderen met psoriasis zijn fumaraten een goede behandeling. Dit is een medicijn die je slikt. Het heeft een effect op de ontstekingsreacties en het afweersysteem. De dosering van fumaraten wordt langzaam verhoogd, volgens een schema. De bijwerkingen kunnen zijn: maag-darmklachten, opvliegers en veranderingen van bepaalde bloedwaardes.
Etanercept is een biologic. Biologics zijn medicijnen die (deels) uit eiwit bestaan. Het bindt aan Tumornecrosefactor-alfa (TNF-α), waardoor ontsteking wordt geremd. De meest voorkomende bijwerking als je het kort gebruikt is infecties. Bijwerkingen als je het voor langere tijd gebruikt zijn niet bekend. Dit medicijn wordt niet zomaar gegeven, omdat er nog niet zoveel bekend is over het gebruik bij kinderen. Eerst zullen andere behandelingen, zoals smeren, lichttherapie en methotrexaat worden geprobeerd. Alleen als deze behandelingen niet werken of als er een andere reden is deze behandelingen niet te gebruiken, dan wordt er voor een biologic gekozen.
Adalimumab en ustekinumab zijn ook biologics. Biologics zijn medicijnen die (deels) uit eiwit bestaan.
Het is belangrijk dat je zelf achter de behandeling staat die de arts je voorschrijft, ga hierover dus goed met elkaar in gesprek. Wees eerlijk over wat je graag wilt en ook als je de behandeling die je mogelijk al hebt niet (goed) volgt.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat je toch niet tevreden bent over de behandeling, laat dit dan weten aan je arts. De arts kan helpen een behandeling te zoeken die bij je past. De behandeling goed blijven volgen is namelijk belangrijk om de psoriasis goed te behandelen.
Het helpt om regelmatig een zalf of crème op de psoriasisplekken te smeren. Dit helpt tegen de jeuk en je hebt er minder last van doordat de plekken verminderen. Gebruik het liefst vette zalven of crèmes zonder parfum. Je kunt dit bijvoorbeeld opsmeren na het douchen of een bad.
Oorpsoriasis kan worden voorkomen door de oren voorzichtig schoon te houden en niet te krabben. Probeer dus niet aan je oren te frunniken.
Psoriasis aan de nagels kun je behandelen door het te veilen of naar een manicure te gaan. Zo kun je proberen de nagels er netter uit te laten zien wanneer je de nagelafwijkingen cosmetisch storend vindt. Soms helpt dit niet, omdat de afwijkingen ernstig zijn. Vraag dan advies aan je arts. Behandeling van deze nagelafwijkingen is wel erg moeilijk.
Over de behandeling van psoriasis zijn twee consultkaarten verschenen:
De huisarts kan in de meeste gevallen vaststellen dat het de huidaandoening psoriasis is. Soms is het lastig en wordt je verwezen naar de dermatoloog.
Een huidbiopt kan nodig zijn. Soms is het ook na een huidbiopt nog niet zeker of het psorias is. Dan wordt vaak afgewacht en later nog een keer een biopt genomen. De huisarts kan een behandeling starten of u komt onder behandeling van een dermatoloog. Een dermatoloog is vaak betrokken bij de behandeling als er sprake is van ernstige psoriasis of psoriasis die niet goed reageert op behandeling.
De reumatoloog kan ook helpen bij de behandeling wanneer er sprake is van artritis psoriatica (psoriasis met gewrichtsontstekingen). Het kan zijn dat je soms eerst bij de reumatoloog komt, omdat soms eerst gewrichtsontstekingen optreden en er dan nog niks te zien is aan de huid en/of nagels.
Psoriasis kan een lastige huidaandoening zijn. Het is een chronische aandoening en het kan de kwaliteit van leven erg beïnvloeden. Vaak heeft het een groot negatief effectief op het functioneren, zowel fysiek als mentaal.
Mensen in de omgeving begrijpen mogelijk niet wat psoriasis is en geven daardoor een negatieve reactie. Het kan helpen uit te leggen wat psoriasis is en hoe je het moet behandelen. En dat psoriasis niet besmettelijk is.
Wanneer je je niet lekker in je vel voelt of je schaamt, is het goed dit met mensen in de omgeving die je vertrouwt te bespreken. Maak het ook bespreekbaar met de huisarts. Een psycholoog zou ook goed kunnen helpen. Depressie en suïcidale gedachten komen relatief vaker voor bij mensen met psoriasis.
Leefstijl is een onderwerp dat steeds meer de aandacht krijgt en belangrijker wordt in de behandeling van verschillende ziekten. Om meer inzicht te krijgen in de leefstijl van mensen met psoriasis, is het Radboud Universitair Medisch Centrum momenteel bezig met een onderzoek naar leefstijl en het effect op psoriasis.
Naast leefstijl begint er ook steeds meer aandacht te komen voor het microbioom.
Men noemt psoriasis ook wel een auto-immuunziekte, maar het is nog altijd niet zeker of het dat ook daadwerkelijk is. Het gevolg is, dat er over de behandeling de nodige onzekerheden en tegenstrijdige opvattingen bestaan. Bijvoorbeeld over specifieke dieetmaatregelen en het gebruik van middelen die het immuunsysteem remmen.
Bij een auto-immuunziekte maakt het lichaam antistoffen aan tegen de aandoening. Aan de hand van deze antistoffen kan met de aandoening identificeren. Het probleem bij psoriasis en artritis psoriatica is, dat deze antistoffen niet gevonden worden. Dit bemoeilijkt het stellen van de diagnose en legitimeert de vraag of het wel om een auto-immuunziekte gaat.
Het is zonder meer een aandoening die hevig interacteert met het immuunsysteem.
Stichting Huidhuis wordt gerund door vrijwilligers en is afhankelijk van giften en donaties. Zonder uw bijdrage kan Huidhuis niet voortbestaan.
