Aambeien worden ook wel hemorroïden genoemd en zijn uitgezakte zwellichamen (opgezwollen aderen) die kunnen ontstaan in de anus en het onderste deel van de darmen; het rectum (endeldarm).
Er is een netwerk van kleine bloedvaten aan de binnenkant van de anus en endeldarm. Deze adertjes worden soms wijder en voller met bloed dan normaal. Deze volle vaten en het erover liggende weefsel kunnen dan een of meer kleine zwellingen vormen, aambeien genoemd.
Aambeien komen vaker voor bij mensen op middelbare leeftijd met een piek tussen de 45 en 65 jaar. Ook zwangere vrouwen kunnen sneller last krijgen van aambeien.
De precieze reden waarom adertjes soms wijder en voller met bloed worden dan normaal en leiden tot aambeivorming is onduidelijk. Sommige aambeien ontwikkelen zich zonder duidelijke reden.
Wel wordt aangenomen dat de druk in en rondom de anus een belangrijke factor kan zijn die in veel gevallen meespeelt. Als de druk in en rondom de anus verhoogd is, neemt men aan dat dit dan kan leiden tot het ontwikkelen van aambeien.
Bepaalde situaties verhogen de kans op het ontwikkelen van aambeien:
Grote hoeveelheden ontlasting (faeces), en drukken bij het toilet. Deze factoren verhogen de druk in en rondom de vaten in de anus en lijken een reden te zijn voor het ontwikkelen van aambeien. Langdurig zitten zou ook een rol spelen.
Aambeien komen vaak voor tijdens de zwangerschap. Dit is waarschijnlijk het gevolg van drukeffecten van de baby die boven het rectum en de anus ligt en het effect dat de verandering in hormonen tijdens de zwangerschap kan hebben op de vaten.
De weefsels aan de binnenkant van de anus kunnen minder steun bieden naarmate we ouder worden.
Zwakte in de vaatwanden in de anale regio kan erfelijk zijn.
Er bestaan twee soorten aambeien, interne en externe aambeien.
Deze vormen zich in de achteruitgang ongeveer 2-4 cm boven de opening van de anus. Hun ernst en grootte wordt geclassificeerd in graad 1 tot 4.
Symptomen kunnen variëren. Kleine aambeien zijn meestal pijnloos. De meest voorkomende klacht is bloeden na een toiletbezoek. Grotere aambeien kunnen slijmafscheiding veroorzaken, pijn, irritatie en jeuk. De afscheiding kan de huid rondom de anus irriteren. Je kan een gevoel van volheid in de anus hebben, of een gevoel van het niet volledig legen van je rectum wanneer je naar het toilet gaat.
Een mogelijke complicatie van aambeien die er uit hangen (graad 3-4) is een bloedprop (trombose) die zich kan vormen binnen in de aambei. Dit is ongebruikelijk, maar veroorzaakt intense pijn als het ontstaat.
Dit is minder gebruikelijk dan interne aambeien. Een externe aambei is een kleine bobbel die zich aan de buitenkant van de anus ontwikkelt. Meestal veroorzaakt het geen symptomen of klachten. Maar als er zich een bloedprop in de aambei (trombose) vormt kan het plotseling heel pijnlijk worden en met spoed behandeling nodig hebben. De pijn als gevolg van een trombose bij dit type aambei piekt meestal na 48-72 uur en gaat dan geleidelijk weg gedurende 7-10 dagen. Soms treedt enkele dagen bloedverlies op (weinig). Daarna krimpt het geleidelijk om een klein huidflapje te worden.
Sommige mensen ontwikkelen tegelijkertijd interne en externe aambeien.
Je kunt zelf veel doen om het bloeden en ongemak te verminderen. Dit kan het enige zijn wat nodig is om kleine, niet uitpuilende aambeien te behandelen (graad 1). Kleine graad 1 aambeien gaan na een poosje vaak vanzelf weg.
Er zijn er diverse zalfjes en crèmes te koop. Deze ‘genezen’ aambeien echter niet, maar ze kunnen wel de symptomen verminderen zoals ongemak en jeuk.
Verzachtend
Een verzachtende crème of zalf kan ongemak verminderen. Zetpillen zijn niet zinvol. Er zijn verschillende merken beschikbaar zonder recept. Vraag een apotheker om advies. Volg de instructies op de verpakking over hoe je ze moet gebruiken. Vette crèmes hebben de voorkeur, omdat het niet helemaal afsluitend moet zijn en het goed smeerbaar en beschermend is. In principe gebruik je dit niet langer dan twee weken.
Verdovend
Een middel dat lichte verdoving bevat kan de pijn nog meer verminderen. Je moet deze alleen voor een korte tijd gebruiken (5-7 dagen). Als je het langer gebruikt, kan de huid rondom de anus geïrriteerd raken of gevoelig worden. Een apotheker kan je adviseren. Lidocaïne zou het minst irritatie en overgevoeligheid geven.
Corticosteroïde
Een corticosteroïde crème kan geadviseerd worden indien er veel ontsteking is rond de aambeien. Corticosteroïden verminderen de ontsteking en kunnen helpen om zwelling rondom de aambeien te verminderen. Dit helpt dan weer tegen de jeuk en pijn. Je zou normaal gesproken een corticosteroïde crème of zalf niet langer moeten gebruiken dan een week.
Zeer pijnlijke uitpuilende aambeien zijn ongebruikelijk. De pijn kan verminderd worden door een ijspakking erop te houden gedurende 15-30 minuten. Sterke pijnstillers kunnen nodig zijn.
Aambeien tijdens de zwangerschap gaan meestal weg na de geboorte van het kind. Behandeling is gelijk aan die hierboven.
Rubberbandligatie is een gebruikelijke behandeling om graad 2 en 3 aambeien te behandelen. Het kan ook gedaan worden om graad 1 aambeien te behandelen die niet met de bovenstaande maatregelen weg zijn gegaan.
Deze procedure wordt meestal gedaan door een chirurg op de polikliniek. Het overtollig slijmvlies wordt afgebonden met behulp van rubberen bandjes. Het slijmvlies sterft binnen 7-10 dagen af en het wondje geneest met een littekentje. Het elastiekje komt later vanzelf met de ontlasting naar buiten.
Rubberbandligatie van interne aambeien is meestal pijnloos, omdat de basis van de aambeien boven de anale opening ligt – in het laatste gedeelte van de darm, waar de darm niet gevoelig is voor pijn. Tot wel drie aambeien kunnen in een keer behandeld worden met deze methode.
Soms komen de aambeien na behandeling na verloop van tijd terug. (Je kunt dan opnieuw behandeld worden volgens dezelfde methode). In een klein aantal gevallen werkt rubberbandligatie niet. Aambeien komen meestal niet terug als je zorgt niet verstopt te raken en niet perst bij de toiletgang.
Een klein aantal mensen heeft complicaties na ‘het plaatsen van elastiekjes’ zoals bloeding, urineproblemen of infectie of zweervorming op de plek van de behandelde aambei.
Soms worden andere chirurgische methoden gebruikt. Er zijn chirurgen die voorstander zijn van een bepaalde methode. Vraag altijd informatie vooraf over de voors en tegens van bepaalde ingrepen en eventuele risico’s en complicaties.
De meer gebruikelijke procedures die gedaan worden zijn de volgende:
Dit is het spuiten van een irriterende vloeistof onder het slijmvlies van de aambei. Daardoor treedt een reactie op in het slijmvlies wat dit doet verkleven aan de onderlaag.
Andere methoden gebruiken warmte om aambeien te ‘vernietigen’. Er kan bijvoorbeeld infrarood coagulatie worden gedaan: daarbij wordt met infrarood licht een brandwondje op het slijmvlies gemaakt waardoor het slijmvlies zich vastzet op de onderlaag.
Dit wordt alleen bij uitzondering gedaan.
Een operatie om de aambei(en) weg te snijden is een optie om graad 4 aambeien te behandelen en voor graad 2 en 3 aambeien die niet succesvol behandeld zijn met andere behandelmethoden. De operatie wordt gedaan onder algemene anesthesie (algehele verdoving) en is meestal succesvol. Maar het kan vrij pijnlijk zijn in de eerste dagen na de operatie.
Ook al impliceert de naam van deze procedure dat de aambeien weggehaald worden (weggesneden worden), is dit niet zo. Er wordt een rond ‘niet-pistool’ gebruikt om een stukje van het gebied boven de aambeien in het anale kanaal weg te snijden. Dit heeft een effect dat de aambeien terug in het anale kanaal getrokken worden. Het heeft ook het effect dat de bloedtoevoer naar de aambeien toe vermindert waardoor de aambeien krimpen. Omdat het snijden eigenlijk boven de aambeien gebeurt, is het meestal een minder pijnlijke procedure dan de traditionele operatie om aambeien te verwijderen.
Bij deze procedure worden de kleine slagaders die bloed naar de aambeien voeren afgebonden. Dit zorgt ervoor dat de aambei(en) krimpen. Deze procedure is meestal niet pijnlijk en wordt populairder als behandelingsmethode.
Er zijn verschillende dingen die je zelf kunt doen om de kans op aambeien te verminderen of om minder last te hebben van aambeien. Hieronder lees je enkele tips:
Ga zo snel mogelijk naar het toilet nadat je aandrang voelt. Sommige mensen onderdrukken dit gevoel en plannen om later naar het toilet te gaan. Dit kan resulteren in een grotere hoeveelheid en hardere ontlasting die moeilijker uit te scheiden is. Probeer niet te persen. Aambeien kunnen een gevoel van ‘volheid’ in het rectum veroorzaken en het is verleidelijk om te drukken op het einde om te proberen je rectum meer te legen. Houd dit tegen. Blijf niet te lang op het toilet dat kan verleiden om te gaan persen.
Stichting Huidhuis wordt gerund door vrijwilligers en is afhankelijk van giften en donaties. Zonder uw bijdrage kan Huidhuis niet voortbestaan.
