Hooikoorts is een allergie waarbij iemand overgevoelig is voor stuifmeel (oftewel pollen) van bloeiende bomen of planten.
Het is dus een overgevoeligheidsreactie van je lichaam. De medische term voor hooikoorts is pollinosis.
Meestal wordt hooikoorts veroorzaakt door stuifmeel van graspollen of ‘katjes-’ dragende bomen, omdat het stuifmeel hiervan erg licht is en via de wind wordt verspreid.
De bloeiperiode van graspollen begint in de maand april en loopt tot half oktober. Voorjaarsbomen (hazelaar, els, berk) bloeien al eerder. Mensen die daarvoor allergisch zijn, kunnen dus al eerder klachten krijgen.
Hooikoorts is één van de meest voorkomende allergieën. Ongeveer 15-20% van de Nederlanders en een kwart van de Europese bevolking heeft namelijk in meer of mindere mate last van deze pollenallergie.
De klachten kunnen per jaar verschillen, zowel in sterkte als in soort. Dit komt doordat hooikoortsklachten vooral afhankelijk zijn van de weersomstandigheden en of er veel of minder stuifmeel in de lucht hangt.
Mocht je je afvragen waar de naam hooikoorts vandaan komt. Dit is in 1928 door een Engelse arts bedacht. Hij had zelf last van specifieke klachten rond de hooiperiode, waaronder een koortsig gevoel. Zo is de term hooikoorts bedacht.
Er is sprake van een erfelijke aanleg om allergisch te worden voor stuifmeel. Dit gebeurt pas nadat er eerst langdurig contact met stuifmeel is geweest.
Afhankelijk van de erfelijke aanleg en van de mate van blootstelling aan het stuifmeel, ontstaat hooikoorts op jongere of latere leeftijd.
Bij een overgevoeligheid voor stuifmeel (oftewel pollen) is het afweermechanisme van je lichaam in de war. Wanneer de pollen in je lichaam komen, wordt het stofje histamine vrijgemaakt. Histamine veroorzaakt uiteindelijk de allergische klachten, zoals jeukende ogen en veel niezen.
Ons afweersysteem zorgt voor de aanmaak van antistoffen bij contact met lichaamsvreemde deeltjes. Op deze manier kunnen de ‘indringers’ onschadelijk gemaakt worden.
Bij een overgevoeligheid voor pollen wordt bij contact met pollen door het lichaam antistoffen van het type IgE aangemaakt tegen pollenallergenen. IgE antistoffen zijn eiwitten die voorkomen in het slijmvlies van de luchtwegen. Het is gebonden aan mestcellen. Mestcellen zijn cellen die een deel uitmaken van je afweersysteem.
Wanneer een persoon weer in aanraking komt met pollen, herkent het lichaam deze en binden de IgE antistoffen met de pollenallergenen. Hierdoor springt de mestcel als het ware open en komen er verschillende stoffen vrij, waaronder histamine. Deze stoffen veroorzaken een ontstekingsreactie en de uiteindelijke allergische klachten als jeukende ogen en veel niezen.
Atopie is de aangeboren aanleg om te reageren op stofjes (allergenen), zoals pollen, huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen. Er ontstaat dan een ontstekingsreactie in het lichaam. Ziekten die binnen het atopiesyndroom vallen, komen vaak samen voor.
Onder atopie verstaan we hooikoorts, astma, voedselallergie, keratosis pilaris, constitutioneel eczeem en een droge huid. Meer informatie over atopie lees je in onze special.
Bij een erfelijke aanleg om allergisch te reageren kan er een kruisreactie optreden. Zo is onderzocht dat ongeveer de helft van de kinderen met eczeem later ook hooikoorts zal ontwikkelen. Ongeveer 30% van de kinderen met eczeem ontwikkelt op latere leeftijd astma.
Als het stuifmeel in contact komt met het slijmvlies van de ogen, neus, mond, keel of luchtpijp, raken de slijmvliezen geprikkeld en geïrriteerd.
Veelvoorkomende klachten zijn:
Er wordt onderscheid gemaakt tussen vroege en late allergische reacties. Zo vallen klachten als niezen en jeukende ogen onder vroege reacties. In een latere fase worden pas de ontstekingscellen in het lichaam betrokken, waardoor benauwdheid en een piepende ademhaling ontstaan.
De klachten nemen in ernst toe naarmate er meer pollen in de lucht zijn waar je allergisch op reageert. Zo is op warme dagen met weinig wind de hoeveelheid graspollen het hoogst.
Hooikoorts lijkt een onschuldige allergie, maar kan een grote invloed hebben op de kwaliteit van leven. De allergische klachten kunnen erg vervelend zijn, bijvoorbeeld op je werk, op school of andere sociale bezigheden. Ook wordt het slapen vaak bemoeilijkt.
Hooikoorts is helaas niet te genezen. Wel kunnen de klachten verlicht worden met behulp van medicatie. Soms werken de medicijnen zo goed, dat er geen klachten meer optreden.
Veel klachten kunnen bijvoorbeeld behandeld worden met een neusspray of met tabletjes. Ook bestaan er speciale oogdruppels. De meest voorkomende middelen tegen hooikoorts bevatten antihistamine of cromonen. Soms wordt een gecombineerde behandeling ingezet.
In veel medicijnen tegen hooikoorts zit antihistamine. Dit zorgt ervoor dat het stofje histamine (dat allergische klachten veroorzaakt) geblokkeerd wordt.
Door de cromonen worden de mestcellen in je lichaam verstevigd. Dit zijn cellen in het slijmvlies die onderdeel zijn van het afweermechanisme. Door deze te verstevigen zal je slijmvlies minder snel geïrriteerd raken en komt er minder histamine in je lichaam vrij.
Er bestaan verschillende tips die de klachten op hooikoorts kunnen verminderen. We zetten ze hieronder voor je op een rijtje.
Vooral op zonnige en winderige dagen zijn er veel pollen in de lucht. Door de ramen te sluiten voorkom je dat pollen naar binnen waaien. Vooral in de slaapkamer is dit prettig, zodat je ’s avonds rustiger in slaap kan vallen.
Wanneer je toch graag de kamer wilt luchten, doe dit dan in de ochtend. De pollen zijn voor 11.00 uur het minst actief.
Een zonnebril kan voorkomen dat de pollen in de ogen komen. Hoe beter de zonnebril om de ogen sluit, hoe minder pollen er doorheen kunnen dringen. Ook kun je wat vaseline rond de ogen smeren. Dit helpt tegen directe prikkelingen.
Probeer niet in je ogen te wrijven. Hiermee maak je de jeuk eigenlijk alleen maar erger. Ook raken je ogen door het wrijven nog meer geïrriteerd. Kom je toch regelmatig aan je ogen? Zorg er dan in elk geval voor dat je regelmatig je handen wast.
Soms helpt het om een koud washandje op je ogen te leggen. Dit gaat jeuk en irritatie tegen en voorkomt dat je zelf gaat wrijven.
Smeer vaseline in je neusgaten en op je bovenlip. Een deel van de pollen blijft dan plakken en bereikt je slijmvliezen niet.
Ook een douchebeurt kan helpen. Pollen kunnen namelijk in je haren en op je kleren zitten. Tijdens het douchen spoel je deze af. Bij hooikoorts wordt het vooral aangeraden om vlak voor het slapen te gaan douchen.
Borstel je haren regelmatig, was je kleren iedere dag en probeer de pollen uit je slaapkamer te houden.
Zeewind bevat weinig pollen. Op ‘ongunstige’ dagen voor mensen met hooikoorts is een dagje strand een aanrader.
Pak een terrasje in de stad en laat een picknick in de natuur achterwege. In de stad is er namelijk 3 tot 5 keer minder stuifmeel.
Er bestaan verschillende websites en apps die een hooikoortsverwachting uitgeven. Dit kan erg handig zijn. Niet alleen wordt een pollenverwachting voor de dag weergegeven, maar ook een pollenvoorspelling en een uitleg welke grassen of andere bestuivers het meest actief zijn.
Een voorbeeld van zo’n hooikoortsverwachting vind je via Pollennieuws .
Stichting Huidhuis wordt gerund door vrijwilligers en is afhankelijk van giften en donaties. Zonder uw bijdrage kan Huidhuis niet voortbestaan.
