Aften zijn pijnlijke zweertjes die zich in de mond kunnen voordoen. Ze worden daarom ook wel mondzweertjes genoemd. Aften is de meest voorkomende vorm van zweren.
Gemiddeld heeft 1 op de 5 mensen tijdens zijn of haar leven wel een keer last gehad van aften. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Meestal komen aften voor op het wangslijmvlies of het tandvlees, maar soms ook op het gehemelte en de tong.
Aften treden in de meeste gevallen voor het eerst op tussen de 10e en 40ste levensjaar. Ze komen daarna van tijd tot tijd terug. De tussenpozen kunnen variëren van enkele dagen tot een paar jaar. Ze komen minder vaak voor naarmate iemand ouder wordt. Na een bepaald moment keren de aften niet meer terug.
De precieze oorzaak waarom aften ontstaan, is niet bekend. In de meeste gevallen ontwikkelen aften zich zonder duidelijke reden bij gezonde mensen.
Soms is er een verband tussen aften en andere factoren of aandoeningen, bijvoorbeeld:
Aften kunnen erg vervelend zijn, maar ze zijn gelukkig niet besmettelijk. Sommige mensen hebben op de dag voor ze optreden een branderig gevoel in de mond.
Aften bevinden zich meestal op de binnenkant van de lippen, de binnenkant van de wang of op de tong. Er bestaan in totaal drie soorten aften:
Zeer kleine aften komen in 1 op de 10 gevallen voor. Ze zijn ongeveer 1 tot 2 millimeter in doorsnee. Deze aften treden in relatief grote groepen op, waarbij sommige aften zich in onregelmatige vormen kunnen samenvoegen. Ze blijven tussen een week tot twee maanden zitten. Zeer kleine aften worden ook wel eens herpetiforme zweertjes genoemd, ondanks dat ze niets te maken hebben met herpes of het herpesvirus.
Deze komen het meeste voor, namelijk in 8 van de 10 gevallen. Ze zijn klein, rond of ovaal en ten minste 10 mm in doorsnee. Ze zijn lichtgeel van kleur, hoewel het omliggende weefsel rood en opgezwollen kan zijn. Soms ontwikkelt zich slechts één aft, maar het komt ook voor dat er zich meerdere tegelijk ontwikkelen. Kleine aften blijven 7 tot 10 dagen zitten, om daarna zonder litteken achter te laten te verdwijnen. Ze zijn meestal niet pijnlijk.
Grote aften komen in 1 op de 10 gevallen voor. Ze zijn 10 mm of groter. In de meeste gevallen gaat het maar om één of twee. Ze kunnen tussen twee weken en enkele maanden blijven zitten. Soms laten ze een litteken achter. Grote aften zijn zeer pijnlijk, waardoor eten moeilijk wordt.
De behandeling van aften is erop gericht de pijn te verzachten en de genezing te bespoedigen. Er bestaat helaas geen behandeling die ervoor zorgt dat de aften niet meer terugkomen.
Soms kan het zijn dat er geen behandeling nodig is, bijvoorbeeld bij zeer kleine aften. De pijn valt dan vaak mee of er is geen pijn aanwezig. Ook zonder behandeling verdwijnen deze aften vanzelf.
Wanneer het vermoeden bestaat dat medicatie de oorzaak van de aften is, kan een verandering van medicatie uitkomst bieden. Stap bijvoorbeeld over op een ander merk of kies voor een alternatief. Doe dit in overleg met je arts.
Coricosteroïde zuigtabletten kunnen de pijn verzachten en genezing bespoedigen. Je kunt het tablet met je tong tegen de aften drukken, tot het tablet oplost. Hoe sneller je met deze behandeling begint, des te beter de resultaten. Het kan zelfs helpen voorkomen dat aften ‘knappen’. Meestal wordt deze behandeling viermaal daags herhaald tot de aften zijn verdwenen.
Let op! Bij kinderen worden meer dan 5 tabletten per dag afgeraden.
In principe hoef je voor aften geen arts te bezoeken, omdat aften vanzelf overgaan. Ook vormen ze geen bedreiging voor je gezondheid. Echter, niet alle mondzweren zijn aften. Er bestaan ook andere mondzweren, en ook een kankergezwel in de mond kan in het begin soms lijken op een mondzweer.
Wanneer de mondzweer na 2 tot 3 weken niet weg is, is het raadzaam alsnog een arts te bezoeken.
Je kunt zelf een aantal dingen doen om de pijn van aften te verminderen en/of om de genezing te versnellen. Deze opties zijn via de drogist of apotheker zonder recept verkrijgbaar. Vraag wel altijd om advies.
Eet geen gekruid eten, zuurhoudende frisdranken en zout voedsel (bijvoorbeeld chips). Deze producten kunnen de pijn doen verergeren.
Gebruik een rietje om te drinken om aften voor in de mond te ontzien. Doe dit alleen bij koude dranken, omdat je anders je keel kunt verbranden.
Gebruik een zachte tandenborstel en poets niet te hard. Als je een slecht zittend kunstgebit hebt, raadpleeg dan je tandarts.
Chloorhexidine mondwater kan de pijn verzachten. Het bespoedigt ook de genezing van aften en helpt een infectie voorkomen. Meestal wordt het tweemaal daags gebruikt. Als je het vaker gaat gebruiken, kunnen je tanden bruin kleuren. Dit verdwijnt meestal vanzelf weer.
Naast een pijnstillende mondspoeling kan ook een gel of mondspray de pijn verzachten. De werking hiervan duurt helaas nooit lang.
Stichting Huidhuis wordt gerund door vrijwilligers en is afhankelijk van giften en donaties. Zonder uw bijdrage kan Huidhuis niet voortbestaan.
